Κυκλοφόρησε τις τελευταίες ημέρες στα κοινωνικά δίκτυα, ποστ που ισχυρίζεται πως σύμφωνα με προβλέψεις ανεξάρτητου οργανισμού έως το 2025 θα έχουν πεθάνει 4.400.000 Έλληνες. Το εν λόγω ποστ έχει λάβει εκατοντάδες κοινοποιήσεις έκτοτε και μπορείτε να το διαβάσετε εδώ.

Εικόνα 1: Το αρχικό ποστ

Όπως φαίνεται η εικόνα που φιλοξενεί το ποστ, προέρχεται από πρωτοσέλιδο εφημερίδας. Με λίγη έρευνα, βρήκαμε πως το πρωτοσέλιδο για το οποίο μιλάμε προέρχεται από την εφημερίδα ‘’Ελεύθερη Ώρα’’ και συγκεκριμένα από τις 6 Φεβρουαρίου του 2021.

Εικόνα 2: Πρωτοσέλιδο Ελεύθερης Ώρας της 6ης Φεβρουαρίου

Βέβαια κατόπιν περαιτέρω έρευνας, φαίνεται πως η Ελεύθερη Ώρα δεν ήταν η πρώτη πηγή που ανέδειξε το θέμα στην ελληνική δημόσια σφαίρα. Συγκεκριμένα ήδη από τις 4 Φεβρουαρίου μία σειρά από ιστοσελίδες είχαν αναπαράξει τον ίδιο ισχυρισμό. Η πρώτη που φέρεται να δημοσίευσε τον ισχυρισμό είναι η triklopodia.gr. Ενδεικτικά διάφορες άλλες ιστοσελίδες που αναπαρήγαγαν τον ισχυρισμό: evaggelatos.com, katohika.gr, thesecretrealtruth.blogspot.gr

Σύμφωνα με το αρχικό άρθρο του triklopodia.gr, μαθαίνουμε πως ‘’μια δεξαμενή σκέψης ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ από κάθε κυβέρνηση όπως ισχυρίζεται’’ κάνει προβλέψεις για το μέλλον των χωρών. Η δεξαμενή σκέψης που παρουσιάζεται στο άρθρο είναι η Deagel. Λαμβάνοντας λοιπόν ο αρθρογράφος τα στοιχεία και τις προβλέψεις που αυτή η ‘’δεξαμενή σκέψης’’ δημοσιεύει, μας παρουσιάζει το τι πρόκειται να συμβεί σε μία σειρά από διαφορετικές χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα.

Για παράδειγμα, με βάση τον αρθρογράφο, η Deagel μεταξύ άλλων προβλέπει πως η Ελλάδα με έτος βάσης το 2012 και έως το 2025, θα βιώσει μείωση πληθυσμού από 11.000.000 σε 6.600.000, το Ηνωμένο Βασίλειο από 63 εκατομμύρια σε 43 εκατομμύρια, η Ελβετία από 7.9 εκατομμύρια σε 4.3 εκατομμύρια, η Σουηδία από 9.1 εκατομμύρια σε 5 εκατομμύρια κ.α. Παράλληλα ίσως η πιο βίαια μείωση πληθυσμού που παρουσιάζεται αφορά τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής όπου από 314 εκατομμύρια πολίτες προβλέπεται μείωση στους 182 εκατομμύρια.

Εικόνα 3: Η μείωση πληθυσμού που προβλέπει η Deagel σε μια σειρά από χώρες από το 2012 έως το 2025

Αρκετά ερωτήματα προκύπτουν στο συγκεκριμένο σημείο. Κατά κύριο λόγο αυτά αφορούν αφενός τον τρόπο με τον οποίο προκύπτουν οι ανωτέρω εκτιμήσεις, αφετέρου το πόσο αξιόπιστες είναι και επάνω σε ποια δεδομένα βασίζονται. Πόσο λοιπόν αξιόπιστα είναι τα δεδομένα και οι προβλέψεις που παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα της Deagel;

Μέχρι και την ημέρα που γράφεται η αποδόμηση που διαβάζετε, δεν υπάρχουν περαιτέρω πληροφορίες ανεβασμένες στην ιστοσελίδα της Deagel όπου να εξηγείται στον αναγνώστη ο τρόπος συλλογής δεδομένων και οι εκτιμήσεις/προβλέψεις της. Βέβαια αυτό δεν ίσχυε πάντα, οπότε είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε κάποια πράγματα παραπάνω.

Τουλάχιστον έως τον Μάιο του 2015, φαίνεται πως υπήρχε δήλωση των διαχειριστών της ιστοσελίδας ανεβασμένη με κάποια επεξήγηση των παραπάνω ερωτημάτων. Μεταξύ άλλων στη δήλωσή τους ενημέρωναν πως:

‘’[…] Η πλειοψηφία των οικονομικών και δημογραφικών δεδομένων που χρησιμοποιούνται για τις προβλέψεις είναι ευρέως διαθέσιμη από ινστιτούτα όπως η CIA, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο , τα Ηνωμένα Έθνη και λοιπά… Υπάρχει ένα πολύ μικρό κομμάτι δεδομένων που προέρχονται από σκιώδεις πηγές όπως γκουρού του Ίντερνετ, ανυπόγραφες αναφορές και άλλα… Εκτιμούμε/Υποθέτουμε ότι τα επίσημα δεδομένα, ιδιαίτερα τα οικονομικά που δημοσιεύονται από κυβερνήσεις, είναι ψευδή, μαγειρεμένα, ή αλλοιωμένα σε κάποιον βαθμό […]’’ (η μετάφραση δική μας) πηγή

Εικόνα 4: Η δήλωση των διαχειριστών της ιστοσελίδας σχετικά με τις πηγές συλλογής των δεδομένων της

Όπως φαίνεται από τα λεγόμενά τους, οι διαχειριστές της Deagel λαμβάνουν τα δεδομένα που χρησιμοποιούν για τις προβλέψεις τους από διάφορες πηγές, είτε αυτές είναι επίσημες, είτε είναι ακόμη και ‘’ανυπόγραφες αναφορές’’. Μάλιστα μας ενημερώνουν πως θεωρούν ότι τα επίσημα στοιχεία που δίνουν στη δημοσιότητα οι κυβερνήσεις είναι εξ ορισμού αλλοιωμένα και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Επομένως πρακτικά αντλούν στοιχεία από όπου επιθυμούν ανεξαρτήτως αξιοπιστίας της εκάστοτε πηγής.

Παράλληλα οι εκτιμήσεις τους βασίζονται στην υπόθεση (τουλάχιστον όσον αφορά την περίπτωση των Η.Π.Α.) πως το δυτικό οικονομικό σύστημα θα καταρρεύσει και αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη μαζική μετανάστευση εκατοντάδων εκατομμυρίων πολιτών σε χώρες εκτός της δύσης. Αν μη τι άλλο, ριψοκίνδυνη εκτίμηση η οποία σήμερα δε βασίζεται σε οποιαδήποτε αξιόπιστα στοιχεία.

Οι προηγούμενες προβλέψεις βέβαια δεν είναι οι πιο ακραίες που η εν λόγω ιστοσελίδα έχει κάνει στο παρελθόν. Στις αρχές του 2015, οι εκτιμήσεις της Deagel ενημέρωναν πως έως το 2025 οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής θα έχαναν 250 εκατομμύρια πολίτες, η Ελλάδα 8 εκατομμύρια πολίτες, το Ηνωμένο Βασίλειο περίπου 32 εκατομμύρια πολίτες κλπ. Μπορείτε να δείτε τις εν λόγω εκτιμήσεις στο παρακάτω βίντεο που δημοσιεύθηκε στην πλατφόρμα του Youtube στις 8 Απρίλη του 2015. Οι εκτιμήσεις που έχουμε ήδη αναφέρει παρουσιάζονται τόσο στο 2.31 του βίντεο που παραθέτουμε όσο και στην επόμενη εικόνα της αποδόμησής μας.

Εικόνα 5: Προβλέψεις της Deagel το 2015 για μείωση πληθυσμού σε μια σειρά από χώρες

Σε αυτό το σημείο, θα χρησιμοποιήσουμε μία αναλογία ώστε να κατανοήσουμε το πόσο ακραίες είναι οι προβλέψεις της Degeal και τον βαθμό στον οποίο δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας η Συρία το 2010 είχε έναν πληθυσμό περίπου 21.360.000 πολιτών. Το 2018 και μετά το τεράστιο κύμα μετανάστευσης που μάστισε τη χώρα λόγω του πολέμου, ο πληθυσμός έφτασε τα 16.900.000. Μία μείωση δηλαδή της τάξης του 20%. (πηγή)

Ακόμη και έτσι λοιπόν, μετά από χρόνια πολέμου και μετανάστευσης, η μεταβολή στον πληθυσμό της Συρίας είναι αισθητά μικρότερη από τη μείωση που προβλέπει η Degeal σε διάφορες χώρες, που ανά περιόδους έφτανε ακόμη και το 80%!

Εικόνα 6: Ο πληθυσμός της Συρίας το 2010 και το 2018 αντίστοιχα

Ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί το γεγονός πως πλέον η Degeal έχει αφαιρέσει από την ιστοσελίδα της οποιαδήποτε αναφορά σε προβλέψεις. Επί παραδείγματι, μπορούμε να δούμε πως στις 9 Απρίλη του 2021 που γράφεται η αποδόμησή μας, στη σελίδα της Ελλάδας δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για το 2015 (Εικόνα 7 και πηγή). Δε γνωρίζουμε τον λόγο για τον οποίο αφαιρέθηκαν από την ιστοσελίδα.

Εικόνα 7: Στις 9 Απρίλη του 2021 δεν παρουσιαζόταν καμία πρόβλεψη για την Ελλάδα σχετικά με το 2025.

Πηγαίνοντας τώρα λίγο πίσω και συγκεκριμένα στο πρώτο άρθρο που δημοσιεύθηκε για το θέμα στην Ελλάδα, στις 4 Φεβρουαρίου του 2021, μπορούμε να εστιάσουμε σε κάποιες παρατηρήσεις.

Πρώτον, ο αρθρογράφος αναπαρήγαγε αρκετά παλιά δεδομένα της ιστοσελίδας. Ο λόγος που το γνωρίζουμε, είναι πως στις αρχικές εκτιμήσεις του συντάκτη χρησιμοποιείται ως έτος βάσης το 2012. Βέβαια από screenshot που αντλήσαμε από την ιστοσελίδα archive.org οι τελευταίες προβλέψεις είχαν ως έτος βάσης το 2017 και όχι το 2012. Μάλιστα η τελευταία ημέρα που η Degeal είχε ανεβασμένες στην ιστοσελίδα τις προβλέψεις της ήταν η 19^η Οκτωβρίου του 2020. Στις 20 Οκτωβρίου του 2020, είχαν αφαιρεθεί οι προβλέψεις της, οι οποίες μέχρι και σήμερα δεν ξανανέβηκαν. Εδώ μπορείτε να βρείτε το screenshot της 19 Οκτωβρίου όπου οι προβλέψεις για τις Η.Π.Α. είναι ανεβασμένες και εδώ το αντίστοιχο screenshot της 20^ης Οκτωβρίου όπου οι προβλέψεις έχουν αφαιρεθεί. Για ποιον λόγο όμως μας ενδιαφέρει το πότε αφαιρέθηκαν οι όποιες προβλέψεις;

Ο λόγος είναι πως έτσι γνωρίζουμε ότι κατά τη δημοσίευση του αρχικού άρθρου στο triklopodia.gr στις 4 Φεβρουαρίου του 2021, δεν υπήρχαν πλέον καθόλου προβλέψεις ανεβασμένες στην ιστοσελίδα. Εδώ μπορείτε ενδεικτικά να δείτε screenshot της ιστοσελίδας από τις 3 Φεβρουαρίου για τα στοιχεία των Η.Π.Α., με τις προβλέψεις να απουσιάζουν.

Με βάση τα ανωτέρω είμαστε σε θέση να παρατηρήσουμε δύο ενδεχόμενα:

1^ον) Ο συντάκτης του αρχικού άρθρου βρήκε από κάποια πηγή στο διαδίκτυο τις παλιές προβλέψεις της Degeal με έτος βάσης το 2012 και δεν μπήκε στη διαδικασία να τις διασταυρώσει με την αρχική πηγή, δηλαδή το ίδιο το site της Degeal. Έτσι, δεν είδε ποτέ πως πλέον οι προβλέψεις (για κάποιον λόγο) δεν ήταν ανεβασμένες και θεώρησε αυτομάτως πως η πηγή είναι αξιόπιστη.

2^ον) Ο συντάκτης του αρχικού άρθρου βρήκε από κάποια πηγή στο διαδίκτυο τις παλιές προβλέψεις της Degeal με έτος βάσης το 2012, μπήκε στη διαδικασία να τις διασταυρώσει από την πρωτογενή πηγή, δηλαδή το site της Degeal, δε βρήκε καθόλου προβλέψεις εκεί αλλά και πάλι αποφάσισε να δημοσιεύσει τις παλιές ως αξιόπιστα δεδομένα.

Οποιοδήποτε από τα προαναφερθέντα σενάρια και να έλαβε χώρα, είναι το λιγότερο προβληματικό πως η διασταύρωση της αξιοπιστίας της είδησης δε συνέβη ποτέ. Πόσο δε μάλλον όταν ακριβώς το ίδιο έγινε και από εφημερίδα πανελλαδικής κυκλοφορίας (Ελεύθερη Ώρα).

Συμπέρασμα:

Όχι, ανεξάρτητος οργανισμός δεν προέβλεψε πως έως το 2025 η Ελλάδα θα χάσει 4.4 εκατομμύρια πολίτες. Η ‘’πρόβλεψη’’ αυτή έγινε από απλή ιστοσελίδα η οποία φημίζεται για το γεγονός ότι οι προβλέψεις της βασίζονται σε αναξιόπιστα δεδομένα και τα οποία βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με την πραγματικότητα. Μάλιστα ήδη από τις τις 20 Οκτωβρίου του 2020, η εν λόγω ιστοσελίδα έχει αφαιρέσει τις ‘’προβλέψεις’’ της.

Θάνος Καραμπουρνιώτης