Ισχυρισμός
Στις 10 Μαρτίου του 2021, ο δικηγόρος με ειδίκευση στο εργατικό δίκαιο Ιωάννης Καρούζος ήταν καλεσμένος στην εκπομπή του ΑΝΤ1, “Πρωινοί Τύποι”, υπό την ιδιότητα του ως πληρεξούσιος δικηγόρος εργαζομένου σε γηροκομείο της Μητρόπολης Ηλείας. Ο εν λόγω εργαζόμενος απολύθηκε επειδή αρνήθηκε να εμβολιαστεί κατά του κορωνοϊού. Έτσι ο κύριος Καρούζος παρέστη προκειμένου να τοποθετηθεί για το ζήτημα και κυρίως για τη νομιμότητα ή μη απολύσεων που γίνονται λόγω μη εμβολιασμού εργαζομένου (το επίμαχο απόσπασμα της εκπομπής μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ – ολόκληρη η εκπομπή στο web tv του καναλιού, από 2:16:40).
Κατά την τοποθέτηση του, αναφερόμενος σε εξαιρέσεις από τον εμβολιασμό για λόγους υγείας, υποστήριξε τα ακόλουθα: «για φανταστείτε, αυτός ο άνθρωπος που έτυχε να είναι ένα αγόρι 27 χρονών, να ήταν μία κοπέλα η οποία ήταν έγκυος και η οποία φυσικά δεν πρέπει να κάνει το συγκεκριμένο εμβόλιο κατά την προτροπή και σύσταση της ιατρικής επιστήμης». Τους ίδιους ισχυρισμούς δε αναφορικά με τις εγκύους και την αντένδειξη για τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού επανέλαβε και χθες, 11 Μαρτίου 2021, στο Mega, σε ζωντανή συζήτηση στην εκπομπή “Live News” με τον Νίκο Ευαγγελάτο (το επίμαχο απόσπασμα της εκπομπής μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ – ολόκληρη η εκπομπή στο web tv του καναλιού, από 53:40).
Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός αφορά το κατά πόσον αντενδείκνυται από τις προτροπές και συστάσεις της ιατρικής επιστήμης ο εμβολιασμός των εγκύων κατά του κορωνοϊού. Είναι όμως πράγματι έτσι;
Είναι αλήθεια πως οι εγκυμονούσες (όπως και τα παιδιά) δεν συμπεριλήφθηκαν στις κλινικές μελέτες των εμβολίων, επομένως δεν υπάρχουν δεδομένα (από τις κλινικές μελέτες) που να αφορούν συγκεκριμένα τις εγκύους. Η μη συμπερίληψη (ή καλύτερα, ο αποκλεισμός) των εγκύων από τις κλινικές μελέτες δεν αποτελεί ιδιαιτερότητα των εμβολίων κατά του κορωνοϊού, αλλά πρακτική που ακολουθείται πολύ συχνά κατά την κλινική δοκιμή νέων εμβολίων ή άλλων νέων ιατρικών σκευασμάτων και έχει απασχολήσει ως προς το κατά πόσον είναι εύστοχη ή αποτελεί προϊόν υπερβολικού και αδικαιολόγητου φόβου. (πηγή 1, πηγή 2). Αυτή τη στιγμή, τουλάχιστον η Pfizer πραγματοποιεί κλινική μελέτη (Randomized Controlled Trial – RCT) για να αξιολογήσει την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του εμβολίου της σε εγκύους, με τη συμμετοχή 4.000 υγιών εγκύων (οι οποίες έχουν χωριστεί τυχαία σε 2 γκρουπ, το ένα εκ των οποίων θα λάβει το εμβόλιο, ενώ το άλλο ένα placebo) (πηγή 1), ενώ πραγματοποιούνται και μελέτες παρατήρησης (observational study) στις οποίες θα παρατηρηθούν εγκυμονούσες που έλαβαν το εμβόλιο για την καταγραφή και αξιολόγηση τυχόν συμπτωμάτων. (πηγή 2)
Επιπλέον, με τα υπάρχοντα δεδομένα οι εγκυμονούσες θεωρείται ότι βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο σε περίπτωση που νοσήσουν από τον κορωνοϊό (πηγή). Ενδεικτικά, το CDC (Centers for Disease Control and Prevention) των ΗΠΑ αναφέρει ότι σε περίπτωση που μολυνθούν, οι εγκυμονούσες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά οι ίδιες, ενώ πιθανόν η νόσος να δημιουργεί κίνδυνο για την πορεία της εγκυμοσύνης (π.χ. πρόωρη γέννα).
Πηγή εικόνας: CDC
Με βάση αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να δούμε πως τοποθετήθηκαν οι αρμόδιοι οργανισμοί υγείας και ειδικότερα οι πιο επιφανείς, δηλαδή το CDC των ΗΠΑ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) ο EMA (European Medicines Agency) της ΕΕ και ο Public Health England της Βρετανίας.
Αυτονόητα, όλοι οι οργανισμοί αναγνώρισαν την έλλειψη δεδομένων από κλινικές μελέτες αναφορικά με τη χορήγηση των συγκεκριμένων εμβολίων σε εγκύους, με αρκετούς να σημειώνουν επίσης ότι από τις προ-κλινικές μελέτες (μελέτες σε ζώα) δεν προέκυψαν στοιχεία που να προβληματίζουν σε σχέση με την εγκυμοσύνη, ενώ επισημαίνουν επίσης ότι ειδικά τα εμβόλια τεχνολογίας mRNA, λόγω της δομής τους (και κυρίως επειδή δεν περιέχουν ενεργό ιό) καταρχήν δεν υπάρχει ανησυχία για επιπλοκές.
Ενδεικτικά:
Πηγή εικόνας: Public Health England
Πηγή εικόνας: EMA
Πηγή εικόνα: CDC
Τι αναφέρουν όμως ειδικότερα ως προς τον εμβολιασμό των εγκύων;
Από κανέναν από τους εν λόγω οργανισμούς δεν υπάρχει κάποια γενική σύσταση μη εμβολιασμού ή αντένδειξη του εμβολιασμού των εγκύων. Κοινός τόπος των τοποθετήσεων των ανωτέρω αναφερόμενων οργανισμών είναι ο μη αποκλεισμός των εγκύων από τον εμβολιασμό a priori και η μη αποτροπή τους να εμβολιαστούν αλλά η απόφαση να λαμβάνεται για κάθε περίπτωση ξεχωριστά, κατά προτίμηση με τη συμβουλή του προσωπικού γιατρού της εγκύου, και να προτιμάται ο εμβολιασμός όταν το όφελος υπερβαίνει το ρίσκο (ιδίως όταν η εγκυμονούσα βρίσκεται σε περιβάλλον στο οποίο είναι πιθανό να εκτεθεί στον ιό και να μολυνθεί ή όταν υπάρχουν και άλλες περιστάσεις/ συννοσηρότητες που δημιουργούν αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσου, το ιικό φορτίο που υπάρχει στην κοινότητα, κ.ά.). (CDC: πηγή 1, πηγή 2. WHO: πηγή 1, πηγή 2. EMA: πηγή 1, πηγή 2. Public Health England: πηγή.
Παρακάτω παρατίθενται ενδεικτικά αποσπάσματα από τις συστάσεις των οργανισμών:
Πηγή εικόνας: Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας
Πηγή εικόνας: CDC
Πηγή εικόνας: CDC
Πηγή εικόνας: EMA
Πηγή εικόνας: Public Health England
Επιπλέον, και το Αμερικανικό κολέγιο μαιευτήρων και Γυναικολόγων (The American College of Obstetricians and Gynecologists – ACOG) συστήνει ομοίως ρητά ότι τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού θα πρέπει να προσφέρονται στις εγκύους (και στις θηλάζουσες) και να αποφασίζουν εκείνες εάν θα εμβολιαστούν, ενώ συστήνει ομοίως και συζήτηση με γιατρό πριν τον εμβολιασμό χωρίς όμως να πρέπει να καθίσταται υποχρεωτική η λήψη ιατρικής συμβουλής πριν τον εμβολιασμό, ούτε να τίθεται ως απαραίτητα προϋπόθεση η διενέργεια τεστ εγκυμοσύνης (πηγή).
Η ίδια κατεύθυνση ακολουθείται και στην Ελλάδα, όπως αναγράφεται ρητά στο εκπαιδευτικό εγχειρίδιο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας, το οποίο απευθύνεται στο υγειονομικό προσωπικό των εμβολιαστικών κέντρων (πηγή).
Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών Υπουργείου Υγείας
Επισημαίνεται επίσης ότι λόγω του αυξημένου κινδύνου που διατρέχουν οι εγκυμονούσες σε περίπτωση νόσησης, 15 από τις 51 Πολιτείες των ΗΠΑ (οι οποίες αντιστοιχούν στο 29% του πληθυσμού) τις έχουν εντάξει στις πληθυσμιακές ομάδες που βρίσκονται σε προτεραιότητα εμβολιασμού (ο οποίος πραγματοποιείται κατόπιν επιλογής τους φυσικά), ενώ παράλληλα ασκείται κριτική στις άλλες 36 Πολιτείες για τη μη συμπερίληψη τους στις αντίστοιχες ομάδες προτεραιότητας (πηγή). Οι δε εγκυμονούσες που εμβολιάζονται παρακολουθούνται μετά για την τυχόν εμφάνιση παρενεργειών. Στις ΗΠΑ (όπου η παρακολούθηση γίνεται από τον οργανισμό FDA – Food and Drugs Administration) μέχρι τις 3 Φεβρουαρίου είχαν εμβολιαστεί πάνω από 10.000 εγκυμονούσες (κυρίως υγειονομικοί), χωρίς να προκύπτουν ανησυχητικά δεδομένα (πηγή).
Συμπέρασμα
Δεν υπάρχει γενική ή/και απόλυτη αντένδειξη για τον εμβολιασμό των εγκύων κατά του κορωνοϊού. Οι αρμόδιοι οργανισμοί ξεκαθαρίζουν πως δεν υπάρχει κάποιος λόγος να αποκλείονται οι εγκυμονούσες εν γένει από τον εμβολιασμό και ότι κάθε περίπτωση πρέπει να αξιολογείται ξεχωριστά και κατά προτίμηση σε συνεννόηση με τον προσωπικό γιατρό της κάθε εγκύου. Επίσης, τα πρώιμα δεδομένα από εμβολιασμούς εγκύων στις ΗΠΑ, δεν δημιουργούν μέχρι στιγμής κανένα λόγο ανησυχίας.
Είναι σημαντικό στο πλαίσιο αυτό να μην δημιουργείται, έστω και ασυνείδητα, αδικαιολόγητος φόβος (ομοίως, ούτε υπερβολικός εφησυχασμός) που μπορεί να επηρεάσει πολύ κόσμο.
Γιάννης Βραχασωτάκης
